Τετάρτη 27 Απριλίου 2011

Το τροπάριο της ευθυνολογίας

Αν υπάρχει κάτι σίγουρο για τον ένα χρόνο που πέρασε από τότε που η Ελλάδα μπήκε επισήμως στον μηχανισμό στήριξης, είναι η συνεχιζόμενη ανταλλαγή ευθυνών. Η «ευθυνολογία» δεν είναι κακό πράγμα αρκεί να παράγει αποτελέσματα. Αν δηλαδή οι πολίτες ξεκινάνε επιρρίπτοντας ευθύνες στον πολιτικό κόσμο, και ο πολιτικός κόσμος ξεκινάει επιρρίπτοντας ευθύνες στους πολίτες, η θετική εξέλιξη θα ήταν να γίνει σταδιακά ένα ξεσκαρτάρισμα ώστε τελικά οι ευθύνες να επιρριφθούν σε συγκεκριμένους πολίτες και πολιτικούς. Αν οι ευθύνες συνεχίζουν να επιρρίπτονται ανάμεσα στα ίδια συμπαγή στρατόπεδα, δεν έχουν ούτε νόημα ούτε παράγουν κάποιο χρήσιμο αποτέλεσμα.

Ενδεχομένως, αν η κοινωνική και πολιτική δομή της Ελλάδας είχε σαφές οργανόγραμμα με σαφείς διαδικασίες και κάποιο υποτυπώδες σύστημα ποιότητας σε κάθε στάδιο διαδικασιών, να ήταν σχετικά εύκολο να εντοπιστούν οι ευθύνες για συγκεκριμένα θέματα. Κάτι τέτοιο όμως δεν υπάρχει και τα όρια όπου τελειώνει ο διεφθαρμένος και σκουριασμένος μηχανισμός του Κράτους και ξεκινάει ο «απλός παθητικός λαός» είναι πολύ ασαφή.

Μερικά παραδείγματα: Ένας μεροκαματιάρης υπάλληλος Β’ βαθμού της πολεοδομίας που περιστασιακά λαδώνεται για να εγκρίνει αυθαίρετο κτίσμα σε ποιο «στρατόπεδο» ανήκει; Ένας δήμαρχος με σχέδια, όραμα και όρεξη για δουλειά που έχει ολόκληρο το δημοτικό συμβούλιο εναντίον του; Ένας αντίστοιχος Πρωθυπουργός; Ένας επιχειρηματίας που παράγει μεν κοινωνικό έργο και προσφέρει συνεχώς αυξανόμενες θέσεις εργασίας, αλλά φοροδιαφεύγει; Και αν θέλουμε να το διαχύσουμε ακόμα πιο μέσα στην καθημερινότητά μας, ο οδηγός που κινείται ή παρκάρει (πάντα για 2 λεπτά μόνο) στην λεωφορειολωρίδα και αθροιστικά κοστίζει μερικές εκατοντάδες χαμένες εργατοώρες και καύσιμα; Αυτός που πετάει ανακύκλωση μαζί με σκουπίδια και στην ουσία δημιουργεί έλλειμμα στη διαχείριση απορριμμάτων; Αυτός που βάζει βύσμα για μία θέση εργασίας, εις βάρος κάποιου πιθανώς πολύ πιο κατάλληλου και παραγωγικού; Αυτός που σχολάει πάντα μισή ώρα νωρίτερα, χρεώνοντας στο τέλος του χρόνου αρκετές δεκάδες χαμένες εργατοώρες; Οι 6 στους 10 που φοροδιαφεύγουν, δεδομένου ότι ανήκουν σε ολόκληρο το ταξικό φάσμα;

Άλλο ρεαλιστικό παράδειγμα στο οποίο διαφαίνεται η ασάφεια στην απόδοση ευθυνών:
  1. Πρωθυπουργός προς Υπουργό Υγείας: «Απαγορεύεται το κάπνισμα σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους».
  2. Υπουργός Υγείας προς Δημοτικές Αρχές: «Δυστυχώς αναγκαζόμαστε να απαγορεύσουμε το κάπνισμα με πολιτική μηδενικής ανοχής».
  3. Δημοτική Αρχή προς Δημοτική Αστυνομία: «Εφαρμόζουμε τον αντικαπνιστικό νόμο αλλά με ρέγουλα για να μην έχουμε και όλους τους καταστηματάρχες εναντίον μας».
  4. Προϊστάμενος Δημοτικής Αστυνομίας προς Υπαλλήλους: «Δεν μπορούμε να δείχνουμε μηδενική ανοχή. Έχουμε και κοινωνικό πρόσωπο». (Απόσπασμα από πραγματική συνέντευξη).
  5. Υπάλληλος Δημοτικής Αστυνομίας προς καταστηματάρχη: «ΟΚ τώρα σου κάνω μία σύσταση, αλλά προσπάθησε κι εσύ να μην το κάνεις ντουμάνι».
  6. Καταστηματάρχης προς θαμώνα: «Κάπνισε και αν έρθει η αστυνομία κάτι θα βρούμε να πούμε».
  7. Θαμώνας: «Συνεχίζω και καπνίζω όπου θέλω».
Το πρόβλημα, λοιπόν, της ελληνικής κοινωνίας είναι καθαρά θεσμικό και όχι ταξικό. Ο φοροφυγάς φοροδιαφεύγει είτε είναι φτωχός, είτε πλούσιος. Η διαφορά είναι ότι στην πρώτη περίπτωση θα κλέψει 50 ευρώ από την εφορία, ενώ στη δεύτερη, 50.000. Αυτό όμως δεν σημαίνει κάτι, αφού αν αύριο-μεθαύριο ο φτωχός γίνει πλούσιος και αυτός πάλι 50.000 θα κλέβει. Τα 50.000 είναι το σύμπτωμα και η φοροδιαφυγή η αιτία. Κάθε νοήμων άνθρωπος γνωρίζει πως αντιμετωπίζοντας την αιτία, απαλείφεις και όλα τα συμπτώματα.

Το θεσμικό αυτό πρόβλημα, έχει να κάνει με το πόσο εύκολα η ανομία και η κοινωνική ανευθυνότητα διαχέονται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα ελέγχου και επιβολής σχετικών κυρώσεων, αλλά και με το πώς αντιλαμβάνονται την κοινωνική ευθύνη πολλοί άνθρωποι που εμπλέκονται στις συγκεκριμένες διαδικασίες. Άρα είναι και ελαφρώς άτοπο να υποπίπτουμε σε φαυλοκυκλικές επιχειρηματολογίες του στυλ «ο καπετάνιος ελέγχει το καράβι ή το πλήρωμα;», δεδομένου ότι η κοινωνία είναι μια συλλογική οντότητα και όχι μία σαφής πυραμίδα αξιωμάτων και μονόδρομων διαδικασιών.

Αν κάποια στιγμή αποφασίσουμε πως θέλουμε πραγματικά να αντιμετωπίσουμε τα θεσμικά αυτά προβλήματα, η «ευθυνολογία» θα πρέπει να γίνει παραγωγική, ξεκινώντας από την παραδοχή ότι υπάρχει πρόβλημα χωρίς πολιτική ή ταξική ταυτότητα. Και αφού αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, τότε βλέπουμε και με ποια δειλά βήματα μπορούμε να ξεκινήσουμε την επίλυσή του. Διότι το μόνο σίγουρο είναι ότι προβλήματα που έχουν «ποτίσει» μία σειρά ελληνικών γενεών, δε απαλείφονται με απλές πολιτικές αποφάσεις ή ιδεολογίες αλλά με πιο συλλογικές προσπάθειες και συνειδητοποιήσεις.


Κυριακή 24 Απριλίου 2011

Οδηγώντας...

Μερικές σκέψεις με τις οποίες σκότωσα την ώρα μου σε πρόσφατη εξόρμηση…

  • Το αυτοκίνητο στην Ελλάδα δεν είναι απλά ένα μέσο μεταφοράς. Η χρήση του ως κοινωνικό στάτους, ο τρόπος που κινείται στον δρόμο μόνο του αδιαφορώντας για την υπόλοιπη κίνηση, η ευκολία με την οποία γίνονται διαφόρων ειδών παραβάσεις, η έλλειψη σεβασμού τόσο στον ΚΟΚ όσο και στους υπόλοιπους οδηγούς, η αδιαφορία σε θέματα ασφαλείας, η συνεχής επιθετική συμπεριφορά του οδηγού ή η συνεχής επιφυλακτικότητα, σίγουρα καθιστούν το αυτοκίνητο το ύψιστο σύμβολο του νεοελληνικού πολιτισμού.
  • Ακόμα δεν μπορώ να συνηθίσω τη μαθηματική ακρίβεια με την οποία είναι οριοθετημένες κάποιες κατηγορίες αυτοκινήτων στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, ιδίως κατά την περίοδο εξόδων από τα αστικά κέντρα. Οι κάγκουρες στο golf, το αμίλητο και σοβαροφανές ζευγάρι που κοιτάζει μόνο μπροστά και ευθεία, υποδηλώνοντας πόσο έχει βαρεθεί τη ζωή του στο SUV, η «λαϊκή οικογένεια» με τον πατέρα στη θέση του οδηγού, την πεθερά στη θέση του συνοδηγού με το χέρι στο χερούλι πάνω από την πόρτα, τη γυναίκα και το παιδί στο πίσω κάθισμα, τα σακάκια και οι τουαλέτες να κρέμονται από τα χερούλια και το πίσω τζάμι τιγκαρισμένο με ένα σωρό δώρα και βαλίτσες (για το τριήμερο μόνο) στο Nissan.
  • Έχουμε υποτιμήσει πολύ το αναβοσβήσιμο των φώτων, δεδομένου ότι είναι η υπέρτατη νεοελληνική πράξη. Τα φώτα αναβοσβήνουν από πίσω μας για να μας πούνε «κάνε στη μπάντα, περνάω», είτε από μπροστά μας για να μας προειδοποιήσουν για το επικείμενο μπλόκο της τροχαίας. Νομίζω πως θα ήταν πιο ειλικρινές και τίμιο αν με τον διακόπτη που αναβοσβήνουμε τα φώτα ενεργοποιούσαμε και δυο-τρία κλαρίνα, τίποτα μπουζούκια και μια ντουζίνα ελληνικές σημαίες που θα βγαίνουν από την οροφή και θα ανεμίζουν ολόγυρα από το αυτοκίνητο.
  • Μετά από 20 σχεδόν χρόνια οδήγησης σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια έχω καταλήξει στην εξής αιρετική διαπίστωση: Οι ελληνικοί δρόμοι, παρά τα μαύρα χάλια τους, είναι οι λιγότερο υπαίτιοι για τη συντριπτική πλειοψηφία των οδικών ατυχημάτων.
  • Στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους δεν υπάρχουν μηχανές άνω των 750cc. Υπάρχουν μόνο speeder bikes.
  • Μία άτυπη ανακωχή γίνεται όταν δημιουργείται μποτιλιάρισμα στα διόδια. Ξαφνικά μπορείς να δεις από κοντά τα πρόσωπα των οδηγών που μπορεί να έβρισες πριν λίγη ώρα. Στο Saxo που σου έκανε επικίνδυνη προσπέραση βρίσκεται ένας 50άρης που ακούει Rossini και γουστάρει. Στο Smart που είχε καταλάβει την αριστερή λωρίδα και πήγαινε με 40 χλμ/ώρα βρίσκεται μία όμορφη νεαρή κοπέλα που τρώει να νύχια της. Και ένα σωρό άλλος κόσμος με τον οποίον ταξίδευες σχεδόν μαζί τα τελευταία 100-200 χιλιόμετρα, ξαφνικά χάνει την υπόσταση του απρόσωπου αυτοκινήτου, και αποκτάει μία ανθρώπινη. Όλοι μαζί, αλληλέγγυοι στο μποτιλιάρισμα των διοδίων.
  • Όσο για τα ΚΤΕΛ…



Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

Intermission #44 (Pasah edition)

Το ελληνάκι, πιστό στις αρχές της ανεξιθρησκείας, και με σεβασμό στην επικρατούσα θρησκεία της Ελλάδας, εύχεται σε όλους του Χριστιανούς Ορθόδοξους καλό Pasah.




(kudos στο bromisteraki για το εύρημα)

Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ: "Μαζί τα φάγαμε"

Έμαθες τι βγήκε στη φόρα για τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ;

1) Ένα αναλυτικό πόρισμα του επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης που μπορείς να βρεις εδώ και το οποίο κρίνει παράνομες όλες τις επιχορηγήσεις που έχει λάβει η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ το διάστημα 1999-2010. Έχει ενδιαφέρον ολόκληρη η ανάγνωσή του, αλλά αν θέλεις να μπεις στο ζουμί, πήγαινε κατευθείαν στις σελίδες 40-52 όπου μπορείς να δεις που ακριβώς πάνε τα δικά ΣΟΥ λεφτά.

2) Ένα δημοσίευμα του kozan.gr το οποίο σύντομα αναδημοσιεύτηκε και στο capital.gr εδώ, και στο οποίο αναφέρθηκε η Καθημερινή με άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη εδώ.

Η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ ξέρεις πως αντέδρασε; Καταρχήν επιτέθηκε προσωπικά στον επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, κάνοντας λόγο για ξένα συμφέροντα, προβοκάτσια, ανικανότητα, κλπ και φυσικά σε δεύτερο χρόνο απείλησε με κινητοποιήσεις κάνοντας την γνωστή της κατάληψη στους «διακόπτες».

Ο «αγανακτισμένος κόσμος», η αντιπολίτευση, η αριστερά, οι «Δεν πληρώνω», όλοι αυτοί που ζητάνε να πληρώσουν αυτοί που φάγαν τα λεφτά, και που ωρύονται για την απονομή δικαιοσύνης και τη σύσταση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου, ξέρεις πως αντέδρασαν; Δια της σιωπής.

Ξέρεις γιατί όλοι αυτοί αντέδρασαν δια της σιωπής; Ίσως επειδή έχουν κολλήσει τόσο πολύ σε ένα δέντρο-στόχο, που αρνούνται συνεχώς να δουν το δάσος. Ίσως επειδή αρνούνται πεισματικά να δεχτούν τις φωνές που εδώ και ένα χρόνο επιμένουν να λένε πως οι υπεύθυνοι για την κρίση είναι διάχυτοι σε ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό της κοινωνίας εκτός από τους 300 βουλευτές και μερικές δεκάδες πολιτικούς και επιχειρηματίες. Ίσως επειδή δεν μπορούν με τίποτα να χωνέψουν το γεγονός ότι ο ελληνικός «συνδικαλισμός» που κόπτεται τόσο πολύ για τα εργασιακά δικαιώματα, δεν διαφέρει σε τίποτα από τις τοπικές μαφίες που δρουν ανεξέλεγκτα, με εκβιασμούς, τραμπουκισμούς και χρησιμοποιώντας τα χρήματα όλου του κόσμου.

Ίσως επειδή στην τελική η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ αντιπροσωπεύει την βαθιά κομματοκρατία μέσα στον συνδικαλισμό και την ευρύτερη πολιτικοποιημένη εργατική τάξη που έρχεται αντίθετη σε οποιαδήποτε θετική αλλαγή, αναμασώντας ιδεολογίες από τη δεκαετία του '80. Τότε που μεσουρανούσε το «Τσοβόλα δώστα όλα» και τα πλήθη ζητωκραύγαζαν κάτω από τα μπαλκόνια.

Έτσι δε θα δεις ούτε γιαουρτώματα στον κ. Φωτόπουλο, ούτε πορείες διαμαρτυρίας έξω από τη Στουρνάρη 73-75, ούτε κάποιο ανεξάρτητο «ντοκιμαντέρ» που διεισδύει στα άδυτα της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ και ζητάει να γίνει έλεγχος στα οικονομικά της. Γιατί όταν ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους για οποιουδήποτε είδους διαμαρτυρία, είναι και τα πορτοκαλί καπελάκια μαζί του. Φωνάζουν τα ίδια συνθήματα, ρίχνουν τις μούντζες προς το ίδιο κτίριο, τρώνε τα ίδια δακρυγόνα από τα ΜΑΤ, άρα είναι λίγο λεπτό το ζήτημα. Και στην τελική πού ακούστηκε εργαζόμενοι να επιπλήττουν άλλους εργαζόμενους; Θου Κύριε φυλακήν τω στόματί μου και θύραν περιοχής περί τα χείλη μου, μέρες που είναι!


Τρίτη 19 Απριλίου 2011

Ονειρικά πλασμένη οικονομία

Σκέψου τί βολικό που θα ήταν αν ήμασταν όλοι χριστιανοί. Σύμφωνά με την αντίληψή μας, το σύμπαν και ζωή θα ήταν τόσο αρμονικά και όμορφα ρυθμισμένα που δεν θα χρειαζόταν να ερευνούμε και να σπαζοκεφαλιάζουμε για τα μυστήρια της φύσης. Για οποιαδήποτε απορία είχαμε, θα βρίσκαμε απάντηση στη Βίβλο και θα ξεμπερδεύαμε. Δεν θα χρειαζόμασταν άλλα βιβλία. Το μόνο κακό θα ήταν ο Σατανάς και οι πειρασμοί του. Αλλά με μία προσευχή θα τον εξαφανίζαμε από μπροστά μας, και θα ζούσαμε ευτυχισμένοι σύμφωνα με τις εντολές του εκάστοτε ιερέα, σε έναν ονειρικά πλασμένο κόσμο.

Σκέψου τί βολικό θα ήταν αν ήμασταν όλοι αριστεροί*. Σύμφωνα με την αντίληψή μας, η κοινωνία θα ήταν χωρισμένη σε 2-3 διακριτές τάξεις, όπου δεν θα χρειαζόταν να λαμβάνουμε εμείς αποφάσεις για τη ζωή μας και τις φιλοδοξίες μας. Για οποιαδήποτε απορία είχαμε, θα βρίσκαμε απάντηση στην ιδεολογία του «Κόμματος» και θα ξεμπερδεύαμε. Δεν θα χρειαζόμασταν περαιτέρω σκέψη. Το μόνο κακό θα ήταν η πλουτοκρατία και τα συμφέροντά της. Αλλά με μία εξέγερση θα την αφανίζαμε, και θα ζούσαμε ευτυχισμένοι σύμφωνα με τις εντολές του εκάστοτε Καθοδηγητή, σε μία ονειρικά πλασμένη κοινωνία.

Πάντα είναι βολικό να αναγνωρίζουμε μοτίβα ευταξίας τριγύρω μας. Αυτό δεν είναι κάτι καλό ή κακό. Είναι απλά μία τακτική της ανθρώπινης αντίληψης που βοηθά στην επιβίωσή μας, χωρίς ιδεολογική ή προσωπική χροιά. Παλιότερα που η επιστήμη δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα, οι άνθρωποι κατέφευγαν στη μεταφυσική για να «προστατεύσουν» αυτή την τακτική. Έβλεπαν την αστραπή και την θεοποιούσαν ώστε να έχουν την ψευδαίσθηση ευταξίας όσον αφορά τα καιρικά φαινόμενα. Έτσι υπήρχε ο Δίας, όπως υπήρχε και ο Θωρ. Σε μία υποθετική συνύπαρξη αρχαίων Ελλήνων και Σκανδιναβών η αστραπή φυσικά δεν θα άλλαζε ως φυσικό φαινόμενο, αλλά σε κάθε εμφάνισή της οι Έλληνες θα επικαλούνταν τον Δία, και οι Σκανδιναβοί τον Θωρ. Αργότερα που η επιστήμη εξήγησε την αστραπή, η τακτική εστίασε στην επιστημονική γνώση. Έτσι σήμερα, τόσο οι Έλληνες όσο και οι Σκανδιναβοί, όποτε βλέπουν αστραπή επικαλούνται την «εκτόνωση της συσσώρευσης στατικού ηλεκτρισμού στην ατμόσφαιρα όταν αυτή υπερβαίνει την αντίσταση του αέρα στη δίοδο ενός ηλεκτρικού ρεύματος». Άσχετα από τις πολιτισμικές μας διαφορές, ζούμε αρμονικά υπό την «ευταξία» των εξισώσεων της Φυσικής που περιγράφουν την αστραπή.

Ακόμα όμως και οι εξισώσεις που περιγράφουν τη δημιουργία μιας αστραπής μέσα στο χωροχρόνο, στην πραγματικότητα δεν διέπονται από κάποια απόλυτη φυσική ευταξία. Τα συστήματα καιρού είναι χαοτικά συστήματα και οι Φυσικοί το γνωρίζουν αυτό εξ’ ορισμού. Γνωρίζουν ότι οι εν λόγω εξισώσεις είναι απλά μία καλή προσέγγιση, αναγνωρίζοντας όμως την άγνοιά τους στο συνολικό κομμάτι.

Οι κοινωνίες, και κατ’ επέκταση οι οικονομίες δεν έχουν την ευταξία των φυσικών επιστημών. Κάθε λεπτό ανά τον κόσμο, οι ανθρώπινες σχέσεις και συναλλαγές επηρεάζουν τα ήδη χαοτικά κοινωνικό-οικονομικά συστήματα, οδηγώντας σε συνεχώς μεταβαλλόμενα αποτελέσματα. Σίγουρα υπάρχουν κάποια πολύ γενικευμένα μοτίβα που περιγράφουν ορισμένες καταστάσεις, και τα οποία αποτελούν αντικείμενο μελέτης των κοινωνιολόγων και οικονομολόγων, αλλά η ευταξία των συγκεκριμένων μοτίβων δεν συγκρίνεται σε ακρίβεια με αυτή των φυσικών επιστημών. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχουν κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις, δεδομένου ότι δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε μοντέλα που διαμορφώνουν τις κοινωνίες και τις οικονομίες σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες μας.

Η αδυναμία αυτή που έχουμε, να μην είμαστε δηλαδή ικανοί να εντοπίσουμε την ευταξία στις κοινωνικο-οικονομικές διαδικασίες είναι φυσικό να επιφέρει μεγαλύτερη υποκειμενικότητα και οχύρωση πίσω από προσωπικές θεωρήσεις των πραγμάτων για τέτοια ζητήματα. Ο τάδε πλάθει έναν «Δία» και ο δείνα έναν «Θωρ» προκειμένου και οι δύο να εξηγήσουν τα ίδια κοινωνικό-οικονομικά φαινόμενα. Κανένας όμως από τους δύο «θεούς» δεν μπορεί να τα ερμηνεύσει επαρκώς, ενώ ταυτόχρονα ξεχνάμε την χαοτική φύση τους και εστιάζουμε ο καθένας στον «θεό» του.

Έτσι, για παράδειγμα, από τότε που η Ελλάδα μπήκε επισήμως στον μηχανισμό στήριξης, έχουν δημιουργηθεί συγκεκριμένα στρατόπεδα θεώρησης των πραγμάτων χωρίς διαθέσεις ευελιξίας. Κάποιοι αντιμετωπίζουν τον μηχανισμό στήριξης ως κάτι που επιβλήθηκε στη χώρα από συγκεκριμένα συμφέροντα, άλλοι ως ευκαιρία συμμαζέματος των δημοσιονομικών, άλλοι ως φυσικό επακόλουθο της μεταπολιτευτικής κρίσης, άλλοι ως αναπόφευκτο κακό, άλλοι ως ένα ευρωπαϊκό πείραμα κ.ο.κ. Σπανίως όμως ο «πιστός» του ενός στρατοπέδου θα μπει στον κόπο να «επισκεφτεί» τα αντίπαλα στρατόπεδα, ή ακόμα καλύτερα να μείνει έξω από το δικό του για να σχηματίσει μία σφαιρικότερη ιδέα της ελληνικής κοινωνικο-οικονομικής πραγματικότητας. Ακόμα πιο σπάνια θα αναθεωρήσει τις αντιλήψεις του για την κοινωνία, δεδομένου ότι οι σχέσεις του με την κοινωνία συνάπτονται μετά από βιωματικές εμπειρίες.

Η «σκληρή» πραγματικότητα του κοινωνικό-οικονομικού χάους (με την μαθηματική του έννοια), προτάσσει να κάνουμε μία υπέρβαση στους «θεούς» μας. Να προσπαθούμε να ενημερωνόμαστε σφαιρικά για τα διάφορα τεκταινόμενα, να ερευνούμε και συνεχώς να προσαρμόζουμε την αντίληψή μας σε πιο ακριβή μοντέλα, προκειμένου να μην μένουμε έγκλειστοι σε ιδεολογικά «στρατόπεδα». Μόνο η συνειδητοποίηση ότι οι κοινωνίες και οι οικονομίες δεν είναι απλά γραμμικά συστήματα με προβλέψιμες συνέπειες, μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στην πραγματικότητα. Στις φυσικές επιστήμες, η συνειδητή άγνοια για την μεγαλύτερη εικόνα είναι που ώθησε και συνεχίζει να ωθεί την εξέλιξη αυτών. Θεωρώ ότι μόνο με παρόμοιο τρόπο μπορούν να εξελιχθούν οι κοινωνίες και ακολούθως οι οικονομίες. Αναγνωρίζοντας δηλαδή ότι ο καθένας μας κοιτάζει το δέντρο και χάνει το δάσος. Όχι λόγω ανικανότητας ή συγκεκριμένης σκοπιμότητας (παρόλο που υπάρχουν και αρκετοί επιτήδειοι), αλλά επειδή αναζητούμε την ευταξία σε κάτι που στην πραγματικότητα είναι χαοτικό.


* Στην πραγματικότητα, τη σημερινή εποχή δεν υπάρχει συγκεκριμένος τύπος αριστερού. Στο κείμενο η αναφορά γίνεται στον διαχωρισμό των ανθρώπων σε κοινωνικές τάξεις ως ευρύτερη αντίληψη της αριστεράς.


Κυριακή 17 Απριλίου 2011

Λόλα, να ένα καλό νέο!

Ανά καιρούς, αρκετός κόσμος έχει εκφράσει την άποψη ότι εστιάζω μόνο στα αρνητικά αυτής της χώρας και πολλές φορές η γραφικότητα αυτής της εστίασης μπορεί να εκληφθεί ως γκρίνια. Εν μέρει δεν διαφωνώ, αν και οι προθέσεις μου πάντα κινούνται στα πλαίσια του ρεαλισμού, που λογικό είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων να αναδεικνύουν τα αρνητικά στοιχεία της κοινωνίας μας.

Για σήμερα όμως, έχω ένα καλό νέο.


«Πέντε μέρες μετά την υλοποίηση της εξαγγελίας του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας για ίδρυση επιχειρήσεων σε μία μέρα με μία στάση, γίνεται τώρα πραγματικότητα και το πρώτο πλήρες No stop shop για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα!

Το Start Up Greece είναι μια ψηφιακή πλατφόρμα, όπου συγκεντρώνονται σε μία ιστοσελίδα όλες οι πληροφορίες που χρειάζεται να γνωρίζει κάποιος για να ξεκινήσει ή να χρηματοδοτήσει μέσα από δημόσια προγράμματα μία επιχείρηση. Κίνητρα, χρηματοδότηση, έρευνες και νομικό πλαίσιο είναι όλα εκεί και όχι μόνο.

Το Start Up Greece αποτελεί παράλληλα μια διαδραστική κοινότητα δικτύωσης και συνεργασίας με στόχο τη δημιουργία μιας νέας γενιάς επιχειρηματιών στην Ελλάδα. Χρησιμοποιεί τα social media για να φέρνει κοντά ανθρώπους, ιδέες, επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, φορείς, για να γεννηθούν συνεργασίες και επενδυτικά σχέδια.

Σύμφωνα με τους εμπνευστές τού το Startup Greece εκφράζει την Ελλάδα του «Ναι, γίνεται»: την Ελλάδα που προσπαθεί, παράγει, κοιτά έξω από τα σύνορα, αναζητά αγορές, ενώνει τους ανθρώπους και τις ιδέες τους, δίνει έδαφος στην επιχειρηματικότητα να ανθίσει. Προάγει το δικαίωμα στην επιτυχία αλλά και στην αποτυχία, στον πειραματισμό, στην καινοτομία….»

(Περισσότερα στην ιστοσελίδα των g700 και φυσικά στο καθεαυτό Start Up Greece)

Υπάρχει μία ιδιαιτερότητα σε αυτό το νέο. Η πλειοψηφία του κόσμου, είτε θα το αγνοήσει, είτε θα βρει χίλια σημεία για να γκρινιάξει. «Άλλο ένα κυβερνητικό τέχνασμα» ή «Σιγά την ανάπτυξη που θα προσφέρει» ή «Ο κόσμος πεινάει και η κυβέρνηση φτιάχνει portals για επιχειρηματίες», και άλλα τέτοια «ναι μεν, αλλά…». Χώρια οι αναλύσεις υπεραναλύσεων από διάφορους «ειδικούς» που θα εντοπίσουν κατευθείαν τα αρνητικά στοιχεία του όλου εγχειρήματος.

Όσοι από εσάς ανήκετε σε κάποια ή παρόμοια κατηγορία «γκρίνιας», σας έχω νέα. Η ανάπτυξη, άρα και η έξοδος από την κρίση, δεν πρόκειται ποτέ να έρθει ούτε με μεγαλεπήβολα σχέδια, ούτε με μέτρα που «χαϊδεύουν τον λαό». Από τέτοια έχει χορτάσει η Μεταπολίτευση και τα αποτελέσματα είναι ξεκάθαρα στα μάτια όλων (θέλω να πιστεύω). Επίσης το μόνο σίγουρο είναι ότι την έξοδο από την κρίση δεν θα τη φέρουν αυτοί που τη δημιούργησαν εξ αρχής! Προκειμένου να βγει η πολυπόθητη «εύηχη» εξαγγελία για αύξηση σε συντάξεις και μισθούς και η οικονομία να αρχίσει πάλι να παίρνει τα πάνω της, υπάρχει ένας τεράστιος Γολγοθάς βημάτων που πρέπει να προηγηθεί. Αυτή είναι μία κατάσταση με την οποία πρέπει επιτέλους να συμφιλιωθούμε, ώστε σταδιακά να μετατρέψουμε τη μιζέρια σε δημιουργικότητα και ανάπτυξη.

Σε επίπεδο ρεαλισμού, ένα «κυβερνητικό τέχνασμα» παύει να είναι τέχνασμα όταν οι ευκαιρίες που προσφέρει αξιοποιούνται από τους κατάλληλους ανθρώπους ανεξάρτητα από τις προθέσεις της εκάστοτε κυβέρνησης. Η κομματοκρατία, η διαφθορά, η αναξιοκρατία και η μιζέρια δεν είναι ένας συγκεκριμένος στόχος που προσπαθούμε εμείς ή η κάθε κυβέρνηση να πετύχει με μία πέτρα ώστε να ξεμπερδεύουμε. Όλα αυτά τα στοιχεία είναι βαθιά συνυφασμένα με τις νοοτροπίες και της πράξεις της ευρύτερης ελληνικής κοινωνίας που μπορούν να καταρριφθούν με κόπο, υπομονή, και με μικρά αλλά σταθερά βήματα.

Ας γίνει λοιπόν μία προσπάθεια να εστιάζουμε σε μικρές ευκαιρίες που προσφέρουν διεξόδους είτε σε προσωπικό, είτε σε τοπικό, είτε σε εθνικό επίπεδο. Δεν είναι απαραίτητο αυτή η προσπάθεια να ενταχθεί σε κάποιον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο ή σε κάποιο από τα αναρίθμητα «κοινωνικά στρατόπεδα» που έχουν δημιουργηθεί τον τελευταίο χρόνο. Το μάννα εξ ουρανού, τα κοινοτικά κονδύλια και το Κράτος - Πατερούλης, μας έχουν αφήσει ορφανούς καιρό τώρα.


Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

Ναι μεν, αλλά...

Κυριολεκτικά μιλώντας, το τελευταίο 24ωρο σε κάποια φάση αισθάνθηκα το μυαλό μου να ζεσταίνεται. Οχυρώματα σε δημόσιους δρόμους, δακρυγόνα και μολότωφ μέσα σε σπίτια, τραμπουκισμοί σε δημόσιες ομιλίες, τραμπουκισμοί σε πανεπιστημιακές ομιλίες, κλπ.

Το μεγαλύτερο κάψιμο όμως δεν ήταν ούτε οι τραμπούκοι, ούτε οι μπάτσοι, αλλά οι διαδικτυακοί υποστηρικτές τους. Θα μπορούσαν να ονομαστούν και Μονάδες Επιχειρησιακής Υποστήριξης του Καναπέ. Ξέρεις… Αυτοί οι τύποι που βλέποντας στο youtube το σπίτι κάποιας οικογένειας στην Κερατέα μέσα στο δακρυγόνο πετάνε κάτι άσχετο του στυλ «Ναι, αλλά όταν έφτιαχναν το αυθαιρετάκι τους δεν έκλαιγαν και τόσο». Ή κάποιοι άλλοι που βλέποντας ένα τσούρμο τραμπούκους να παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο και να κραδαίνει καδρόνια σε έναν 83χρονο που δίνει διάλεξη για μία από τις σημαντικότερες επιστημονικές ανακαλύψεις του 20ου αιώνα, πετάνε κάποια παπαριά του στυλ «Ναι, αλλά έχει εκφράσει και κάποιες ρατσιστικές απόψεις». Ας μη μιλήσουμε για κάποια χαιρέκακα σχόλια που αφορούν τον πυροβολισμό ενός ελεγκτή της ΕΘΕΛ ή τα σύσσωμα πανηγύρια για τον τραυματισμό δύο ατόμων στη συγκέντρωση του Λοβέρδου.

Αυτός είναι ο σημερινός ελληνικός πολιτισμός σε επίπεδο διαλόγου και δημόσιας κριτικής. «Ναι μεν, αλλά…». Παραδεχόμαστε ότι στο στοιχειώδες Χ υπάρχει πρόβλημα, αλλά προβάλλουμε το πρώτο Ψ που θα κατεβάσει η κούτρα μας ως αντίποδα και ξεμπερδεύουμε. Άπειρες συζητήσεις τέτοιου επιπέδου. Στο διαδίκτυο, στα καφενεία, στα σπίτια, στη Βουλή, στα οδοφράγματα, παντού. Γυροφέρνουμε γύρω από την ουσία αμπελοφιλοσοφώντας, και η ουσία αργά και σταθερά βυθίζεται κάτω από τα πόδια μας.

Θα μπορούσα να γράψω πολλά για τα χθεσινά. Επειδή όμως έχουν χιλιοειπωθεί, αυτή τη φορά θα τα πω με μία εικόνα…

Μην ψάχνεις να δεις τι έχει η λεκάνη. Εμετός είναι...

Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

Theocracy

Πολλές φορές εμπλεκόμαστε σε προβληματισμούς και αντιπαλότητες για διάφορες λεπτομέρειες που επηρεάζουν τη ζωή μας στην Ελλάδα, και ξεχνάμε να δούμε και να εστιάσουμε σε βαθύτερες αιτίες. Για παράδειγμα ξεχνάμε, πως αν θέλουμε όντως να μιλάμε για ανάπτυξη πολιτισμική και κοινωνική άρα και οικονομική, μας οφείλουμε ακόμα έναν Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και μία Βιομηχανική Επανάσταση˙ φαινόμενα τα οποία επηρέασαν τις ρίζες ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού και τα οποία εμείς αγνοήσαμε επιδεικτικά όταν συνέβαιναν.

Και φυσικά συνεχίζουμε να τα αγνοούμε ως μη γενόμενα, αφού καταστάσεις όπως ο διαχωρισμός Κράτους-εκκλησίας, η φορολόγηση της εκκλησίας με ευνοϊκούς όρους και εν τέλει το γεγονός ότι το σύγχρονο ελληνικό Κράτος παραμένει άρρηκτα προσκυνημένο στα ράσα παρέχοντας ένα ιδιαίτερο σύνολο διαπλεκόμενων συμφερόντων δεν φαίνεται να απασχολούν πολλούς. Ακόμα και οι πιο «ανοιχτόμυαλοι επαναστάτες» παραγνωρίζουν το γεγονός ότι όταν κάνουν πορείες στη Βουλή για να κράξουν το Κράτος, λίγα τετράγωνα πιο πέρα, μέσα στην ησυχία και τα γλυκά τιτιβίσματα του Κολωνακίου, στη Μονή Πετράκη, οι business του σκοταδισμού συνεχίζουν as usual.

Βέβαια για να συνεχίσει η μπίζνα του σκοταδισμού, πρέπει να σιγουρευτείς ότι το ποίμνιό σου παραμένει αριθμητικά σταθερό ή έχει έστω αυξητικές τάσεις. Διαφορετικά τα μαθήματα ψευδοηθικής, ανασφάλειας, υποταγής, ενοχής, ασεξουαλικότητας, μοιρολατρείας, νεκρολαγνείας, παραλογισμού και μεταφυσικής που διδάσκεις πάνε στο βρόντο. Φυσιολογική ήταν λοιπόν η αντίδραση σύσσωμης της μαυροφόρας πλέμπας πριν μερικούς μήνες όταν το Υπουργείο Παιδείας και Αστρολογίας ανακοίνωσε ότι στο «νέο Λύκειο» το μάθημα των θρησκευτικών θα είναι πλέον προαιρετικό.

Ο ξεσηκωμός του Κλήρου ξεκίνησε και εκμεταλλευόμενος τον αιώνιο έρωτα μεταξύ ελληνικού Κράτους και εκκλησίας, κατάφερε τελικά να μεταπείσει την Υπουργό Παιδείας να συμπεριλάβει τα θρησκευτικά στην υποχρεωτική ύλη του «νέου Λυκείου» που ανακοινώθηκε πριν δύο εβδομάδες. Και όχι μόνον αυτό, αλλά προκειμένου τα θρησκευτικά να χωρέσουν στην ύλη, στην Α κατεύθυνση (δηλαδή τη θετική) της Β’ Λυκείου αναγκαστικά ο μαθητής πρέπει να επιλέξει μεταξύ Βιολογίας ή Επιστήμης Υπολογιστών. Όχι και τα δύο όπως προβλεπόταν στο αρχικό σχέδιο. Μην τυχόν και ρίξουμε τον μαθητή στα τρίσβαθα της κολάσεως διδάσκοντας ταυτόχρονα τον αμαρτωλό, μαϊμουδάνθρωπο Δαρβίνο μαζί με τα σατανικά τσιπάκια του οξαποδώ!

Φυσικά η γκρίνια των ρασοφόρων δεν σταμάτησε. Ακόμα φωνάζουν για το γεγονός ότι τα θρησκευτικά θα διδάσκονται μόνο 2 ώρες την εβδομάδα, αλλά και επειδή αντί για «θρησκευτικά» θα ονομάζονται «θρησκεία και κόσμος». Θου Κύριε, συγχώρεσε τους προδότες του έθνους που θα τολμήσουν να αμφισβητήσουν την παγκόσμια υπόσταση και κυριαρχία της ορθοδοξίας!

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολιτικό επίπεδο η μοναδική φωνή αντίδρασης ήρθε από την Δημοκρατική Αριστερά που έθεσε σχετικό ερώτημα στην Κα Διαμαντοπούλου μέσα στη Βουλή (βλ. εδώ και εδώ). Οι υπόλοιποι πολιτικοί χώροι, οι συνδικαλιστικοί φορείς των εκπαιδευτικών, οι «επαναστάτες» φοιτητές αλλά και οι ίδιοι μαθητές (αυτοί που κάνουν κατάληψη για το σχήμα της τυρόπιτας ντε!), άκρα του τάφου σιωπή. Ούτε μία πορεία, μία κατάληψη, κάποια σύσσωμη αντίδραση βρε αδερφέ! Για να παραφράσω και γνωστή διαφήμιση, «άμα δεν σχετίζεται με φράγκα, δεν είναι στη μόδα».


Σάββατο 9 Απριλίου 2011

Η κρεμάλα, η ηθική και το πιστόλι

Η αυτοκτονία της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, ξεκίνησε περίπου πέρσι το καλοκαίρι. Τα κροκοδείλια δάκρυα του κ. Λοβέρδου αγόρασαν το σχοινί, ο «πατριωτισμός» της Κας Κατσέλη το έκαναν θηλιά, το αντάρτικο κατά της Κας Μπιρμπίλη κρέμασε τη θηλιά από την οροφή, και η «ηθική» Κα Βάσω Παπανδρέου έκανε το βήμα πάνω στο σκαμνί. Το μόνο που λείπει είναι κάποιος για να το κλωτσήσει.

Η ουσιαστική πολιτική διαμάχη που διεξάγεται στην Ελλάδα τον τελευταίο χρόνο δεν έχει κομματική χροιά, παρόλο που τα διάφορα παπαγαλάκια θα επιθυμούσαν το αντίθετο. Η σύγκρουση στο πολιτικό τοπίο είναι καθαρά μεταξύ του συντηρητισμού και του εκσυγχρονισμού, αλλά σε υπερκομματικό επίπεδο. Αν παρατηρήσεις, όσες κυβερνητικές αποφάσεις ή τακτικές είναι επιπόλαιες ή λανθασμένες, στην ουσία διέπονται από μία συντηρητική εσωστρέφεια και ατολμία. Το ίδιο ισχύει και σε ανάλογες θέσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Αντιθέτως, οι αποφάσεις που περιλαμβάνουν κάποια υπέρβαση ή κάποια νεωτεριστική αντίληψη, συνήθως είναι θετικές. Επί της ουσίας οι καθημερινές πολιτικές διαμάχες γίνονται μεταξύ της σαλάτας «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια-συντεχνία-βόλεμα-προσωποπαγή συμφέροντα» και οποιασδήποτε ιδέας έξω από αυτή.

Στην σαρκαστική φράση (που υποθέτω πως συνοδεύτηκε με το γνωστό απλανές βλέμμα) της Κας Παπανδρέου «Αν είναι έτσι να νομιμοποιήσουμε τα ναρκωτικά και την πορνεία για να έχει έσοδα το κράτος», η υπέρβαση θα ήταν μία απάντηση του τύπου «Δεν είναι κακή ιδέα. Ας τη συζητήσουμε, για να δούμε ποια ακριβώς είναι τα οφέλη και ποια τα αρνητικά». Όμως κάτι τέτοιο φυσικά δε συνέβη. Το φάντασμα εκείνης της εκπομπής του κ. Τριανταφυλλόπουλου προ δεκαετίας σχεδόν, με την κατεστραμμένη οικογένεια από τον τζόγο και τη δακρύβρεχτη μουσική, φαίνεται πως πλανήθηκε πάνω από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, και δεν σήκωνε περαιτέρω συζητήσεις.

Οι Έλληνες πολιτικοί, ως μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας, εκτός από τον συντηρητισμό τους έχουν και έναν «νταλκά» παραπάνω˙ είναι ψηφοθήρες. Οπότε όχι μόνο λειτουργούν ως το μέσο άτομο της ελληνικής κοινωνίας, αλλά πριν από οποιαδήποτε λήψη αποφάσεων σκέφτονται και κατά πόσο αυτό το μέσο άτομο θα ενέκρινε αυτές τις αποφάσεις. Μία από τις αγαπημένες ατάκες του μέσου ατόμου είναι το «κοινό μυστικό» (το «ταμπού» ελληνιστί). Έτσι η Κα Παπανδρέου, όπως και όλο το συντηρητικό συρφετό του ελληνικού πολιτικού κόσμου γνωρίζει πολύ καλά το κοινό μυστικό πως ο τζόγος είναι ευρέως διαδεδομένος στη χώρα μας, ή ότι στις ηλικίες κάτω των 40 κυρίως, δεν είναι πλέον και τόσο σπάνιο το κάπνισμα ενός μπάφου. Και αυτές οι ασχολίες δεν είναι κάτι το τόσο τραγικό δεδομένου ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους γίνονται με μέτρο και δεν αποτελούν κάποια φοβερή παράκαμψη της καθημερινής ρουτίνας. Το σκεπτικό ότι η νομιμοποίηση του τζόγου ή των ναρκωτικών είναι ανήθικη και θα σπρώξει περισσότερο κόσμο σε αυτά είναι τόσο παράλογο όσο η πεποίθηση πως το νόμιμο αλκοόλ μας έχει κάνει όλους αλκοολικούς ή ότι η ύπαρξη του χρηματιστηρίου μας έχει κάνει όλους επενδυτές υψηλών ρίσκων. Ο τζογαδόρος ή ο χρήστης θα βρουν τρόπο να τζογάρουν ή να κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών αντίστοιχα, είτε αυτά είναι νόμιμα είτε όχι. Τί πιο αυτονόητο από τη νομιμοποίησή τους που εκτός από τα έσοδα στο Κράτος θα υπάρχει και καλύτερος έλεγχος των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων;

Το πρόβλημα λοιπόν των πολιτικών, και κυρίως του ΠΑΣΟΚ που υποτίθεται ότι προσπαθεί να εκπροσωπεί τον προοδευτικό χώρο, είναι ότι στην πράξη αρνείται να δεχτεί αυτό τον ρόλο για χάρη ενός συντηρητισμού που εκτός του ότι είναι υπεύθυνος κατά ένα μεγάλο ποσοστό για την κρίση, περιλαμβάνει και ηθικά ψευδοδιλλήματα μιας άλλης εποχής. Η κίνηση «ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω» δεν είναι ακριβώς προοδευτική, ούτε εκσυγχρονιστική. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη και την κρίση που απαιτεί πιο γρήγορες, τολμηρές και καινοτομικές αποφάσεις, επί της ουσίας και σε μεγέθη πραγματικού χρόνου, η κυβέρνηση κάνει ένα βήμα μπροστά και τρία πίσω.

Για να χρησιμοποιήσω και ένα ελαφρώς κυνικό παράδειγμα, στους πεζοναύτες μαθαίνουν πως από τη στιγμή που θα βγάλεις το όπλο από τη θήκη, πρέπει να το χρησιμοποιήσεις. Αν διστάσεις έστω και ένα δευτερόλεπτο, ή θα σε σκοτώσει ο άλλος πρώτος ή θα χάσεις τον έλεγχο και θα περιπλέξεις την κατάσταση με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Εδώ και ένα χρόνο, το ΠΑΣΟΚ έχει βγάλει το όπλο, και απλά το κραδαίνει άτακτα προς διάφορες κατευθύνσεις.


Πέμπτη 7 Απριλίου 2011

Debtocracy - Υποκειμενικά

Χθες είδα το Debtocracy. Όσοι από εσάς δεν το έχετε δει ακόμα, καλό θα ήταν να το δείτε πριν συνεχίσετε την ανάγνωση του παρόντος (κλικ εδώ), δεδομένου ότι εκφράζω απόψεις που πολύ πιθανό να προκαταλαμβάνουν με αρνητικό τρόπο.

Καταρχάς να διευκρινίσω ότι ξεκίνησα να το παρακολουθώ με αρκετά θετική διάθεση, καθώς το όλο εγχείρημα είχε χαρακτηριστεί ως ντοκιμαντέρ, δηλαδή ως μία αντικειμενική έρευνα στα αίτια της παγκόσμιας, της ευρωπαϊκής και της ελληνικής κρίσης, μαζί με προτάσεις για την έξοδο από αυτή. Κατά δεύτερον, τον κ. Χατζηστεφάνου τον έχω σε υψηλή εκτίμηση όσον αφορά τη δουλειά του, μιας και στο παρελθόν έχει αναδείξει παρόμοια θέματα με αρκετά ενημερωτικό τρόπο. Δυστυχώς όλες οι προσδοκίες μου ισοπεδώθηκαν μέσα στο πρώτο κιόλας τέταρτο.

Η όλη δομή του «ντοκιμαντέρ» είναι η εξής: Εισαγωγή με τα αίτια της παγκόσμιας κρίσης, η οποία λίγο πολύ οφείλεται, όχι μόνο σε μία ευρύτερη κρίση του καπιταλισμού αλλά και σε μία χούφτα τραπεζιτών και δανειστών, που σκοπό έχουν να ξεζουμίσουν την Ελλάδα μαζί με τις περιφερειακές χώρες της ΕΕ. Το story προχωράει για να δείξει πόσο κακή κίνηση ήταν η είσοδος της Ελλάδας στην ευρωζώνη και πώς η Goldman Sachs βοήθησε την πρώτη να «μαγειρέψει» τα στοιχεία της μιας και είχε προσχεδιάσει την επερχόμενη κρίση, από την οποία η δεύτερη θα επώμιζε κέρδη. Ένα μεγάλο μέρος του «ντοκιμαντέρ» αφιερώνεται στον Ισημερινό και την άρνησή του να πληρώσει ένα σημαντικό ποσοστό του χρέους του, καθώς και στη σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής λογιστικού ελέγχου που ανέδειξε την κακοδιαχείριση των προηγουμένων κυβερνήσεων. Στον επίλογο, λίγο πολύ, καλούμαστε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Ισημερινού, να αντισταθούμε στις «ξένες κατοχικές δυνάμεις» και να χειροκροτούμε καθώς ο ΓΑΠ δραπετεύει με ελικόπτερο από τη Βουλή.

Στην ουσία, το Debtocracy δεν διαφέρει σε τίποτα από την πιπίλα που αναμασούν ακραίες αριστερές και συνδικαλιστικές οργανώσεις (η ΑΔΕΔΥ πχ είναι πρώτη πρώτη στα credits) που αντιμετωπίζουν την κρίση ως ένα απλό, μονοδιάστατο και γραμμικό φαινόμενο με συγκεκριμένους «καλούς» και «κακούς» που έχουν σαφείς ταξικές διαφορές. Απλά, επειδή το «ντοκιμαντέρ» είναι σχετικά καλογυρισμένο, η πιπίλα αυτή πλασάρεται με έναν πιο απλό και επεξηγηματικό τρόπο, όπου κάθε κομμάτι «κουμπώνει» όμορφα και ωραία για να οδηγήσει τον θεατή σε μία συγκεκριμένη και μοναδική σειρά από λογικά βήματα-συμπεράσματα. Οι άνθρωποι που μετέχουν στις συνεντεύξεις είναι γνωστοί πολέμιοι του ΔΝΤ και ευρωσκεπτικιστές, ενώ έχουμε και την ευκαιρία να απολαύσουμε τον κ. Μανώλη Γλέζο σε ρόλο οικονομικού αναλυτή. Τον κ. Μίκη Θεοδωράκη γιατί δεν τον κάλεσαν άραγε;

Το όλο ατόπημα ολοκληρώνεται με την ατυχέστατη αναφορά στον Ισημερινό. Οι εικόνες εναλλάσσονται μεταξύ άστεγων στην μίζερη Αθήνα και χαμογελαστών κατοίκων του Ισημερινού που διασκεδάζουν την καθημερινότητά τους στο πολύχρωμο και φιλήσυχο Κίτο. Η παρουσίαση του Ισημερινού θυμίζει σε προπαγάνδα τα φιλμάκια που έπαιζαν στις ΗΠΑ των 50’s όπου έδειχναν την ευτυχισμένη και χαμογελαστή οικογένεια να απολαμβάνει το αμερικάνικο όνειρο σε αντίθεση με τους «κακόμοιρους» Σοβιετικούς που όλη μέρα έκαναν καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία.

Η βασική υπόθεση του «ντοκιμαντέρ» είναι ότι εφόσον ο Ισημερινός χρησιμοποίησε την έννοια του «απεχθούς χρέους» προκειμένου να κηρύξει στάση πληρωμών σε ένα μεγάλο ποσοστό του, γιατί δεν κάνει και η Ελλάδα το ίδιο; Το «ντοκιμαντέρ» όμως αποφεύγει περίτεχνα να παρουσιάσει τις βασικότατες διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, όχι μόνο στα οικονομικά τους μεγέθη και το γεγονός ότι η μία από τις δύο είναι μέλος της ΕΕ, αλλά και στις ανάλογες κοινωνίες. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι ο Ισημερινός παράγει σημαντικές ποσότητες πετρελαίου, καθώς και ότι είναι από τους πρώτους παραγωγούς μπανάνας παγκοσμίως, άρα γενικότερα έχει ισχυρό εξαγωγικό προϊόν, σε αντίθεση με την Ελλάδα που παράγει αέρα κοπανιστό, δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα το «ντοκιμαντέρ». Άρα στην περίπτωση άρνησης αποπληρωμής του χρέους, δεν δίνει απάντηση στο πού θα βρεθούν λεφτά την επόμενη μέρα. Επίσης δεν φαίνεται να το απασχολεί η πολιτική αστάθεια που έχει θέσει τον Ισημερινό σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από το Σεπτέμβριο του 2010.

Πάντως, πάρα την γενικότερη αρνητική εικόνα και τη μονοδιάστατη παρουσίαση της πραγματικότητας, το «ντοκιμαντέρ» περιλαμβάνει και ορισμένες ευρύτερες αλήθειες όπως η κρίση του καπιταλισμού παγκοσμίως, η κρίση στην ΕΕ και η αδυναμία της να συσπειρωθεί σε υπερεθνικό επίπεδο, καθώς και οι άνισοι όροι αγοράς ανάμεσα στα κράτη-μέλη της. Αυτά όμως παραμένουν απλά σε επίπεδο διαπιστώσεων, χωρίς περαιτέρω έρευνα και ανάλυση.


Τετάρτη 6 Απριλίου 2011

Εύθραυστες ισορροπίες

Η Δημοκρατία δεν είναι εύκολο σύστημα. Είναι μία πολύ εύθραυστη πολιτική ισορροπία, δεδομένου ότι περιλαμβάνει ένα σύνολο από πολλούς διαφορετικούς συμβιβασμούς ατόμων και κοινωνικών ομάδων. Η Δημοκρατία και η κοινωνική ειρήνη είναι εφικτοί στόχοι όταν η καθεαυτό Δημοκρατία αποτελεί τον ανώτερο σκοπό στις κοινωνικές συναλλαγές του κάθε ατόμου. Το «τίμημα» των ατομικών συμβιβασμών είναι οι δημοκρατικές συνθήκες που συνεχώς βελτιώνονται προκειμένου να εξασφαλίζουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη ειρήνη, ισονομία και δικαιοσύνη ανάμεσα στα μέλη που την οικοδομούν.

Αν διαβάσεις ποτέ σύγχρονη ιστορία, θα δεις ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και οι ευρύτερες φασιστικές νοοτροπίες δεν εδραιώθηκαν ποτέ με «κακές» προθέσεις. Ο Χίτλερ για παράδειγμα, στις αρχές του ’30, δεν ανέβασε τη δημοτικότητα του στοχοποιώντας άμεσα τους Εβραίους και τις λοιπές φυλετικές και κοινωνικές μειονότητες. Ξεκίνησε εκμεταλλευόμενος μία ευρύτερη κοινωνική δυσαρέσκεια στην οικονομική κρίση της Γερμανίας, και την ανεργία που σκαρφάλωνε επικίνδυνα, προτάσσοντας ένα φιλολαϊκό πρόσωπο και χρησιμοποιώντας έναν εκτεταμένο λαϊκισμό στους λόγους και τη ρητορική του. Μόνο όταν το κοινό είχε πλέον υπνωτιστεί από τον παρατεταμένο λαϊκισμό, άρχισε και τους λόγους μίσους και στοχοποίησης των μειονοτήτων, χωρίς φυσικά να συναντήσει κάποια αξιόλογη λαϊκή αντίσταση. Γιατί όταν ο λαϊκισμός υπερκαλύπτει τον πολιτικό λόγο μίας κοινωνίας, χάνεται κάθε ίχνος ορθολογισμού και συγκρότησης του οποιουδήποτε δημοκρατικού συστήματος, και το συναίσθημα πλέον παίρνει τον λόγο. Και φυσικά, στα χέρια ενός ικανού δημαγωγού, ότι μυαλά και αν κουβαλάει, η συναισθηματικά φορτισμένη κοινωνία γίνεται πολύτιμος σύμμαχός του.

Η ιστορία επίσης έχει διδάξει, ότι οι περίοδοι κοινωνικής ειρήνης και ευημερίας είναι προσωρινές. Συνήθως την σκυτάλη παίρνει μία παρατεταμένη περίοδος παρακμής, σκοταδισμού και ανομίας που και αυτή με τη σειρά της δίνει τη θέση της σε μία νέα κοινωνική ακμή, κοκ. Το βασικότερο πλεονέκτημα που έχουμε σήμερα είναι ότι γνωρίζουμε αυτή την συνέπεια της ιστορίας στην περιοδικότητά της. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι τόσο εύθραυστες, που οποιεσδήποτε κατακτήσεις του πολιτεύματος, των επιστημών και των τεχνών, μπορούν μέσα σε λίγα χρόνια να ισοπεδωθούν και να δώσουν θέση σε έναν εκτεταμένο μεσαίωνα πολλών αιώνων.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη και υπό το φάσμα μίας πιο ψύχραιμης ματιάς στη σημερινή κρίση, θα πρέπει να έχουμε μία μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε ρητορικές και πράξεις που όχι μόνο κλυδωνίζουν τις ευαίσθητες ισορροπίες του δημοκρατικού πολιτεύματος (όσο κουτσουρεμένο και αν είναι αυτό επί της παρούσης), αλλά και που επαναλαμβάνουν τακτικές που ανήκουν σε «σκοτεινότερες» εποχές. Έτσι, η αποδοκιμασία και η βία όπως αναλύθηκαν σε πρόσφατο άρθρο του κ. Γιανναρά, σίγουρα δεν είναι ταυτόσημες έννοιες, αλλά υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορούν κάλλιστα να συμπλέουν σε έναν «ωκεανό αθωότητας», ροκανίζοντας σιγά σιγά τα θεμέλια ενός δημοκρατικού συστήματος, και τελικά να μας επιστρέψουν σε έναν κοινωνικό μεσαίωνα. Έτσι απλά και ξαφνικά. Άλλωστε, ιστορικά, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τις αρνητικές συνέπειες σε μία κοινωνική εξέλιξη. Οι όποιες δράσεις υποτίθεται ότι γίνονταν για τη βελτίωση του γενικότερου γίγνεσθαι.

Ας μην υποτιμούμε λοιπόν οποιαδήποτε «αντιδημοκρατική» πράξη, όπως δεν πρέπει να υποτιμούμε και οποιαδήποτε πράξη βίας. Είτε αυτή προέρχεται από την κοινωνία, είτε από το Κράτος. Η οποιαδήποτε αποδοκιμασία θα πρέπει να εκφράζεται με τρόπο που ενδυναμώνονται οι δημοκρατικοί θεσμοί και όχι το αντίθετο. Κανείς δεν αντιλέγει πως μια τέτοια τακτική είναι δυσκολότερη και σίγουρα πιο χρονοβόρα ή ενδεχομένως και πιο επίπονη. Όμως, μακροπρόθεσμα τα οφέλη είναι πολλαπλάσια και η έξοδος από την κρίση θα μπορούσε όντως να έχει θετικότερη αποτίμηση.



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...